Value Stream Mapping is een van de belangrijkste onderzoeksmethoden binnen Lean Six Sigma. Je brengt er duidelijk mee in beeld in welke fase het proces waarde toevoegt en waar inefficiëntie optreedt door verspilling van tijd, materiaal en/of informatie.
Doelen van de value stream map
- Identificeren waar precies in het proces welke verspilling optreedt inzake tijd, materiaal en informatie
- Identificeer het verbeterpotentieel ten behoeve van doorlooptijdreductie
Toelichting
Met een Value Stream Map (VSM) breng je de efficiency van een proces in kaart, met het doel om die te verhogen. Je stelt een eerste of ‘concept’ Value Stream Map op in een workshop format, met functionarissen die direct bij het proces betrokken zijn. De efficiency is hier de mate van toegevoegde waarde per proces.
Onder een ‘stap van toegevoegde waarde’ in een proces, verstaan we:
- Een activiteit die een (onderhanden) product of dienst verandert of transformeert
- Waarvoor klanten bereid zijn te betalen, én
- Welke in één keer goed gaat.
De PCE (Proces Cycle Efficiency)
Hoeveel procent van de tijd in een proces is dan waarde toevoegend? Daar is de PCE voor bedacht. De PCE (Proces Cycle Efficiency) is de (gemiddelde) tijd van de waarde toevoegende stappen in het betreffende proces, gedeeld door de (gemiddelde) totale procesduur.
In formulevorm: P.C.E. = Waardetoevoegende tijd in het proces/Totale doorlooptijd in het proces in %.
De noemer van de formule (totale doorlooptijd) bevat dus zowel de waarde toevoegende tijden en de niet waarde toevoegende tijden, waaronder verspilling.
Value stream map aanpak
Als eerste: kies en baken af. Kies uit probleemgebieden/ hoofdprocessen. Maak een SIPOC vooraf ervan, om af te bakenen en te duiden. Definieer betreffende dienst of product(groep) welke aan je verbeterdoel gekoppeld is. Enne, wie faciliteert wie?
Maak al plakkend of tekenend een grafische voorstelling van de processtappen
Dienst- of materiaalstroom: breng de doorstroming van het product/dienst verder in kaart. Beschrijf bij elke processtap relevante data (in de databox) en voorraden, en eventueel kenmerken zoals push-elementen, pull elementen, FIFO, etc.
Informatiestroom: doe hetzelfde met de doorstroming van de informatie. Maak onderscheid in elektronische (computer)informatie en met de hand ingegeven informatie. Beschrijf kort het type informatie, de frequentie en de methode
Breng een samenvattende tijdlijn eronder aan: hoe lang duurt elke processtap?
Bereken de PCE van het proces. Traceer de gebieden waar vertragingen of andere verspillingen plaatsvindt (TIMWOODS). Waar is tijdwinst te boeken?
Valideer uitkomsten aan de hand van metingen (kan ook tijdens of vooraf)
Synoniem en alternatief van de value stream map
Een Value Stream Map (VSM) wordt ook wel eens een ‘Procesanalyse’ of ‘Waardestroom-analyse’ genoemd. Binnen Toyota heet de VSM: material and information flow mapping.
Een Makigami Mapping kan als uitstekend alternatief dienen, indien er geen (specifieke) focus op procesduur is, maar een meer algemene inventarisatie op pijnpunten. Soms zie je ook ‘hybride’ procesbeschrijvingsmethoden, zoals een swim lane mapping met tijden en pijnpunten erbij.
Duur van het maken van een value stream map
Indien voorbereid: Het uitvoeren van een Value Stream Map workshop duurt minimaal twee uur, soms een dag/ enkele dagen. Met datacollectie kan het langer duren.
Voorbeeld van een value stream map
Dit is een voorbeeld, verwerkt in een softwareapplicatie.
