Lean is al decennialang een bewezen aanpak om verspilling te verminderen, processen te optimaliseren en organisaties wendbaarder te maken. Maar de manier waarop Lean wordt toegepast, verandert mee met de tijd. Waar Toyota het fundament legde met het beroemde Toyota Production System, zijn bedrijven als Tesla inmiddels het toonbeeld van hoe Lean zich aanpast aan nieuwe technologieën en marktdynamiek. In dit artikel onderzoeken we hoe Lean van toen tot nu is geëvolueerd – en wat dit betekent voor organisaties die vandaag competitief willen blijven.
De oorsprong: Toyota Production System
Het Toyota Production System (TPS) is de bakermat van Lean. Toyota introduceerde principes als Just-in-Time, Jidoka (kwaliteit inbouwen) en Kaizen (continu verbeteren). Deze aanpak richtte zich op:
- het minimaliseren van verspilling (muda)
- het voorkomen van overbelasting (muri) bij mensen en middelen
- het reduceren van variatie en ongelijkheid (mura) in processen
-
en het actief betrekken en versterken van medewerkers om verbeteringen door te voeren
-
Het resultaat was baanbrekend: kortere doorlooptijden, lagere kosten en hogere kwaliteit. Toyota bewees dat het terugdringen van verspilling, overbelasting en variatie – gecombineerd met een cultuur van continu verbeteren – een duurzaam concurrentievoordeel oplevert.
Lean in de westerse wereld
Vanaf de jaren ’90 verspreidde Lean zich wereldwijd, mede dankzij het boek The Machine That Changed the World. Westerse organisaties, van productiebedrijven tot ziekenhuizen, adopteerden Lean-methodieken om hun processen te verbeteren.
Toch werd Lean in veel gevallen te instrumenteel benaderd: vooral gericht op tools en formats, minder op cultuur en leiderschap. Daardoor bleef de échte impact soms achter. Dit leidde tot de opkomst van Lean Six Sigma: een combinatie van Lean (flow & efficiëntie) en Six Sigma (kwaliteit & datagedreven werken).
De digitale revolutie: Lean in het tijdperk van data en technologie
Met de komst van digitalisering en automatisering kreeg Lean een nieuwe dimensie. Processen zijn niet meer alleen fysiek op de werkvloer zichtbaar, maar spelen zich steeds vaker af in data en digitale systemen.
- Process mining maakt het mogelijk om knelpunten in systemen automatisch te detecteren
- RPA (Robotic Process Automation) helpt repetitieve taken te automatiseren waardoor medewerkers meer tijd hebben voor waardevolle werkzaamheden. Vanuit een Lean-perspectief geldt: een taak die niet nodig is, moet helemaal niet worden uitgevoerd
- Agile & Lean zijn steeds meer met elkaar verweven, vooral in softwareontwikkeling en digitale transformaties
Een actueel digitaal voorbeeld van Lean
Hoe Lean-principes ook in de 21e eeuw waardevol blijven:
- Snelle feedbackloops: Tesla rolt software-updates “over the air” uit, waardoor productverbeteringen in dagen in plaats van maanden beschikbaar zijn.
- Verticale integratie: veel onderdelen worden in-house ontwikkeld en geproduceerd, waardoor de keten korter en wendbaarder wordt.
- Datagedreven beslissingen: met miljoenen kilometers aan rijdata worden verbeteringen continu getest en geïmplementeerd.
Hiermee wordt de basis gecombineerd van Lean (flow, elimineren van verspilling) met moderne technologie en een cultuur van snelle innovatie.
Wat organisaties vandaag kunnen leren
De evolutie van Lean van Toyota tot Tesla laat zien dat principes hetzelfde blijven, maar de toepassing verandert. Belangrijke lessen voor organisaties vandaag zijn:
- Cultuur boven tools – Lean werkt alleen als leiderschap en medewerkers continu verbeteren omarmen
- Datagedreven werken – combineer Lean met moderne analytics en AI om processen sneller en objectiever te verbeteren
- Klantwaarde centraal – net als Toyota en Tesla moet iedere verbetering bijdragen aan meer waarde voor de eindgebruiker
- Snelheid en flexibiliteit – in een dynamische markt is het belangrijk om korte feedbackloops te creëren
- Integreer Lean met digitale transformatie – zie Lean niet als los traject, maar als fundament onder je digitale strategie
Sommigen koppelen digitalisering vooral aan Agile werken en vergeten daarbij Lean. Interessant is dat Agile mede geïnspireerd is op Toyota’s aanpak.
Lean blijft evolueren – en jouw organisatie ook
De kracht van Lean is dat het zich steeds opnieuw aanpast aan nieuwe omstandigheden. Van de fabrieksvloer bij Toyota tot de software-updates bij Tesla: de principes zijn tijdloos, de toepassing verandert.
Wil jij weten hoe Lean en Lean Six Sigma jouw organisatie vooruit kunnen helpen? Bij Lean Six Sigma Partners combineren we bewezen methodieken met moderne toepassingen. Zo helpen we organisaties in industrie, zorg, overheid en dienstverlening om efficiënter, wendbaarder en klantgerichter te worden.
