De dramadriehoek is een psychologisch model dat negatieve communicatiepatronen zichtbaar maakt, het model van Stephen Karpman maakt onderscheidt tussen drie rollen waarin personen ingedeeld kunnen worden.
Deze drie groepen beïnvloeden elkaar onbewust omdat ze zich vasthouden aan destructieve communicatiepatronen, wat resulteert in een vicieuze cirkel van negativiteit en conflicten. Dit kan zowel in zakelijke als privé situaties voorkomen.
Om deze negatieve wisselwerking tegen te gaan kan met behulp van de juiste coaching de dramadriehoek veranderen in de winnaarsdriehoek. Daarbij beïnvloeden personen elkaar juist positief. Maar hoe maak je deze transitie precies? Dat begint bij het begrijpen en herkennen van de verschillende rollen in de dramadriehoek.
Hoe herken je de rollen in de drama driehoek?
De dramadriehoek identificeert drie specifieke rollen die mensen vaak aannemen in conflictsituaties. Deze rollen zijn slachtoffer, aanklager en redder. Hier is een korte uitleg van elk van deze rollen en hoe je ze ook kan herkennen in jouw eigen omgeving.
Slachtoffer:
Het slachtoffer voelt zich hulpeloos, machteloos en vaak onderdrukt door de omstandigheden. Ze klagen, wijzen anderen aan als oorzaak van hun problemen en hebben de neiging om verantwoordelijkheid voor hun situatie te vermijden. Met dit gedrag zoekt het slachtoffer sympathie, zorg en hulp van anderen.
Aanklager (of Aanvaller):
De aanklager neigt ertoe anderen de schuld te geven, te beschuldigen en aan te vallen. Ze zijn vaak kritisch, veroordelend en willen anderen verantwoordelijk stellen voor fouten of problemen. Met dit gedrag zoekt de aanklager controle, macht en wil deze voorkomen dat anderen hen als slachtoffer zien.
Redder:
De redder voelt de behoefte om anderen te redden of te beschermen, vaak tegen hun wil of zonder dat anderen om hulp hebben gevraagd. Ze bieden ongevraagde hulp, advies of oplossingen en voelen zich verantwoordelijk voor het oplossen van problemen van anderen. De reden dat de redder anderen wil helpen is dat de redder op zoek is naar waardering, erkenning en een gevoel van eigenwaarde.
In een drama driehoek kunnen mensen van rol wisselen afhankelijk van de situatie. Het herkennen van de rollen is essentieel om bewustwording te creëren en zo destructieve patronen te doorbreken.
Door de patronen te doorbreken kan je de transitie van een dramadriehoek naar een winnaarsdriehoek maken waarbij de samenwerking verbeterd wordt.
Hoe kun je de dramadriehoek doorbreken?
Het doorbreken van de dramadriehoek vereist zelfbewustzijn, verantwoordelijkheid nemen en het stellen van gezonde grenzen, terwijl de focus verschuift van problemen naar oplossingen.
Van slachtoffer naar de vrager/ontvanger van steun
De slachtofferrol zoekt sympathie en hulp van anderen omdat hij/zij zich vaak minderwaardig voelt. Het transformeren naar een vrager/ontvanger van steun begint bij het bewustzijn bij de persoon zelf. Het is belangrijk voor de vrager/ontvanger om assertiever te zijn en specifieke vragen te stellen waar hij/zij behoefte aan heeft. Tot slot is het van belang om de hulp te accepteren, zonder de eigenwaarde te verminderen.
Het gaat dus om de verschuiving van een mindset van machteloosheid naar zelfbewustzijn, waarbij het actief nemen van eigen verantwoordelijkheid en het geloven in de eigen capaciteiten centraal staan.
Van aanklager naar feedback-gever
In de winnaarsdriehoek verschuift de aanklager naar de rol van de feedbackgever. In plaats van kritiek te uiten of anderen te beschuldigen, richt de feedbackgever zich op het constructief delen van feedback. De nadruk ligt op het ondersteunen van anderen bij hun groei door opbouwende en positieve input te geven.
Ondersteuner/Mentor (Redder in dramadriehoek):
De rol van de redder in de dramadriehoek verandert naar de ondersteuner/mentor in de winnaarsdriehoek. Hier draait het niet om ongevraagde hulp, maar om het bieden van ondersteuning na een gerichte hulpvraag. De ondersteuner moedigt anderen aan om zelfstandig beslissingen te nemen en verantwoordelijkheid te nemen voor hun acties.
In de winnaarsdriehoek staan samenwerking, wederzijdse groei en het bevorderen van individuele verantwoordelijkheid centraal. De verschuiving van rollen benadrukt positieve communicatie en een gezonde, ondersteunende dynamiek in relaties. Het doel is om een omgeving te creëren waarin individuen elkaar helpen groeien, zonder in de valkuilen van de dramadriehoek te vervallen.
Conclusie
De dramadriehoek van Stephen Karpman beschrijft destructieve communicatiepatronen in de vorm van de rollen slachtoffer, aanklager en redder. De transformatie naar een winnaarsdriehoek wordt gerealiseerd bij de bewustwording en het doorbreken van de destructieve patronen.
