Brainstormen is een creatief proces waarbij er geprobeerd wordt zoveel mogelijk ideeën te genereren over een bepaald onderwerp of probleem. Het doel van brainstormen is om de beste oplossingen te vinden, handig om verschillende uitdagingen aan te pakken, nieuwe producten te ontwikkelen en een richting te vinden.
Naast de traditionele manier van brainstormen zijn er nog meer brainstormtechnieken om uiteindelijk bij de meest geschikte oplossing uit te komen. Het is gangbaar om eerst te brainstormen op de manier die jouw team goed ligt, en dan aanvullend te proberen om extra ideeën te bedenken. De keuze van de techniek hangt af van de aard van het probleem, de samenstelling van het team en de gewenste uitkomst.
In deze blog bespreken we vijf populaire brainstormtechnieken: traditioneel brainstormen, negatief brainstormen, lateraal denken, de zes denkhoeden en constraint thinking. We zullen ook ingaan op wanneer en hoe je elke methode het beste kunt gebruiken.
Traditioneel brainstormen
Bij traditioneel brainstormen is de bedoeling om zonder oordeel of beperkingen zoveel mogelijk ideeën te opperen, zonder dat daar een specifieke structuur aan vastzit. Het doel is om kwantiteit boven kwaliteit te stellen en later de beste ideeën te filteren met bijvoorbeeld de N/3-methode. Vaak wordt deze manier van brainstormen gebruikt als je snel een groot aantal ideeën nodig hebt en wanneer je wilt dat iedereen in het team bijdraagt.
Dit gebeurt bijvoorbeeld bij:
- Productontwikkeling: Het genereren van een lijst met mogelijke nieuwe producten of verbeteringen aan bestaande producten.
- Marketingcampagnes: Het bedenken van creatieve campagnes en promotie-ideeën.
- Probleemoplossing: Het vinden van oplossingen voor operationele problemen in het bedrijf.
Negatief Brainstormen
Negatief brainstormen, ook wel omgekeerd brainstormen genoemd, houdt in dat je je richt op het identificeren van manieren waarop iets kan mislukken of problemen kan veroorzaken.
Dit wordt ook wel eens destructief brainstormen genoemd. Hoe kan je het probleem erger maken? Vervolgens draai je deze negatieve scenario's om, om tot positieve oplossingen te komen. Vaak wordt deze techniek gebruikt wanneer je risico's wilt identificeren en beheren of wanneer je vastzit in een creatief proces en een nieuwe invalshoek nodig hebt.
Voorbeelden voor het gebruik van negatief brainstormen zijn:
- Risicobeheer: Het identificeren van potentiële valkuilen bij de lancering van een nieuw product en het vinden van manieren om deze te vermijden.
- Kwaliteitscontrole: Het bedenken van scenario's waarin een product kan falen en oplossingen ontwikkelen om deze problemen te voorkomen.
Lateraal denken
Lateraal denken, ontwikkeld door Edward de Bono, stimuleert het genereren van nieuwe ideeën door het doorbreken van conventionele denkpatronen. Het omvat technieken zoals provocatie, willekeurige stimulansen en het uitdagen van aannames.
Lateraal denken wordt gebruikt als je behoefte hebt aan innovatieve en ongebruikelijke oplossingen, vooral als traditionele denkmethoden niet effectief zijn gebleken. Je hebt bijvoorbeeld het gevoel dat je nog niet alles eruit hebt gehaald en dat de beste oplossing nog niet benoemd is.
Deze techniek is het meest effectief bij de volgende situaties:
- Innovatie: Het ontwikkelen van nieuwe en unieke productideeën of diensten.
- Strategieontwikkeling: Het bedenken van nieuwe bedrijfsstrategieën die afwijken van de norm.
- Design thinking: Het genereren van creatieve oplossingen voor designuitdagingen.
Zes denkhoeden van de Bono
De zes denkhoeden, ook ontwikkeld door Edward de Bono, is een methode waarbij deelnemers verschillende denkhoeden opzetten, de zogenaamde ‘thinking hats'.
De bedoeling daarvan is om verschillende perspectieven te verkennen.
Elke hoed vertegenwoordigt een andere denkrichting: wit (feiten), rood (emoties), zwart (kritiek), geel (positief), groen (creativiteit) en blauw (proces). Gebruik de zes denkhoeden wanneer je een probleem vanuit meerdere perspectieven wilt bekijken en een gestructureerde aanpak nodig hebt om tot een evenwichtige beslissing te komen.
Bij de volgende momenten is deze techniek aan te bevelen:
- Besluitvorming: Het evalueren van een nieuwe bedrijfsstrategie door alle aspecten en perspectieven te overwegen.
- Probleemoplossing: Het grondig onderzoeken van een probleem en het vinden van een gebalanceerde oplossing.
- Teamwork: Het verbeteren van de samenwerking en communicatie binnen een team door verschillende denkwijzen te integreren.
Lees meer over deze techniek in de volgende blog: De denkhoeden van de bono
Constraint thinking
Bij constraint thinking leg je jezelf bewust beperkingen of randvoorwaarden op om creativiteit te stimuleren en onverwachte oplossingen te vinden. In plaats van te focussen op onbeperkte mogelijkheden, daagt deze methode je dus uit om binnen strikte kaders te werken. Door te denken binnen deze beperkingen, leg je nieuwe perspectieven bloot die anders over het hoofd gezien zouden worden.
Denk bijvoorbeeld aan:
- Budgetbeperkingen: Bij het ontwikkelen van een marketingcampagne met een beperkt budget kan constraint thinking helpen om creatieve, kosteneffectieve strategieën te bedenken die anders wellicht niet zouden zijn overwogen.
- Ruimtebeperkingen: Bij het indelen van de werkruimte kan het opleggen van ruimtelijke beperkingen jou uitdagen om slimme opslagoplossingen te creëren.
- Tijdbeperkingen: Tijdens de planning van een evenement met een strakke deadline kan constraint thinking ervoor zorgen dat het team efficiënte en snelle methoden vindt om alles op tijd voor elkaar te krijgen zonder in te leveren op kwaliteit.
Conclusie
Kies de brainstormtechniek die het beste past bij je specifieke situatie en doelen. Begin eerst met traditioneel brainstormen omdat je daar simpelweg de meeste oplossingen uit zal halen. Vul dit vervolgens aan met een creatieve werkvorm.
Voor complexe problemen kan lateraal denken of de zes denkhoeden nuttig zijn, terwijl traditioneel brainstormen of constraint thinking beter geschikt kan zijn voor algemene ideegeneratie en projectplanning. Door verschillende brainstormmethoden te combineren, kun je sterke punten van elke techniek benutten en het meeste uit jouw sessies halen.
