Wat zijn SMART-doelen en hoe stel je ze op?

In veel projecten, inclusief Lean- en Six Sigma-projecten, is het belangrijk om doelen helder en meetbaar te stellen, dit maakt het makkelijker om de vooruitgang te meten en te weten wanneer je het project als afgerond kan zien.

Een van de meest effectieve manieren om doelen op te stellen, is door gebruik te maken van de SMART-doelen. Deze zou je ongetwijfeld wel is voorbij hebben horen komen. Maar waar stond dit acroniem ook alweer voor? En waarom gaan professionals toch vaak de mist in bij het opstellen van SMART-doelstellingen?

Wat zijn SMART-doelen?

SMART-doelen zijn een manier om doelstellingen op een duidelijke en meetbare manier te formuleren. SMART is een acroniem en bestaat uit vijf criteria die je helpen bij het stellen van haalbare en duidelijke doelen. Deze criteria zijn:

1. Specifiek (S)
   Het doel moet duidelijk en specifiek zijn, zodat iedereen begrijpt wat er bereikt moet worden. Het is belangrijk om te weten wie betrokken is, wat er moet worden bereikt, waar het plaatsvindt en waarom het doel belangrijk is.
2. Meetbaar (M)
   Je moet in staat zijn om de voortgang en het uiteindelijke resultaat te meten. Dit kan bijvoorbeeld door kwantitatieve cijfers, zoals een percentage of een tijdsbestek, in te stellen. Zonder meetbaarheid is het moeilijk om te weten of je op de goede weg bent en wanneer je het project als afgerond kan zien.
3. Acceptabel (A)
   Het doel moet acceptabel en haalbaar zijn voor de betrokkenen. Alle relevante teamleden moeten het doel ondersteunen, wat zorgt voor een gezamenlijke focus en motivatie. Het creëren van draagvlak is hierbij essentieel.
4. Realistisch (R)
   Het doel moet haalbaar zijn binnen de beschikbare middelen en tijd. Het moet ambitieus zijn, maar niet zo onrealistisch dat het demotiverend werkt.
5. Tijdsgebonden (T)
   Een SMART-doel moet een duidelijke deadline hebben. Dit zorgt ervoor dat er urgentie is en dat het doel niet oneindig kan worden uitgesteld.

Voorbeeld SMART-doel:

"Verhoog de klanttevredenheid met 10% in de komende zes maanden door het verbeteren van de responstijd op klantenservicevragen."

Hoe stel je SMART-doelen op?

Het formuleren van SMART-doelen is een gestructureerd proces dat tijd en aandacht vereist. Hier zijn enkele stappen die je kunt volgen om effectieve SMART-doelen op te stellen:

1. Bepaal het doel en de betrokkenen:
   Denk na over wat je wilt bereiken en wie erbij betrokken is. Wees zo specifiek mogelijk in je formulering.
2. Maak het meetbaar:
   Zorg ervoor dat je het doel kunt meten met kwantitatieve of kwalitatieve data. Dit maakt het makkelijker om te evalueren of het doel is bereikt.
3. Check de haalbaarheid:
   Vraag jezelf af en informeer bij belanghebbenden of het doel binnen de beschikbare tijd en middelen realistisch is.
4. Stel een deadline:
   Bepaal een duidelijke tijdlijn voor het behalen van het doel. Het opstellen van een GANTT-chart is hierbij handig.

Voorbeeld SMART-doel:

"Verminder de productiekosten met 15% binnen het komende kwartaal door het stroomlijnen van het productieproces en het verminderen van verspilling."

Tips voor het stellen van SMART-doelen:

• Zorg ervoor dat het doel uitdagend is, maar nog steeds haalbaar.
• Betrek je team bij het proces om ervoor te zorgen dat iedereen achter het doel staat.
• Zorg ervoor dat het doel past binnen de bredere bedrijfsdoelen.
  
  

Checklist voor SMART-doelen:

• Is het doel specifiek?
• Is het doel meetbaar?
• Is het doel acceptabel voor alle betrokkenen?
• Is het doel realistisch?
• Is er een deadline voor het behalen van het doel?

Het verschil tussen SMART en SMARTER-doelen

Naast de klassieke SMART-doelen, bestaan er ook SMARTER-doelen, die een extra focus hebben op evaluatie en herziening. Het ER in SMARTER staat voor Evaluatie en Herziening. Dit betekent dat je periodiek de voortgang van je doelen evalueert en de doelen zo nodig aanpast.

Verschillen tussen SMART en SMARTER:

• SMART is gericht op het opstellen van concrete, meetbare doelen.
• SMARTER voegt een evaluatie- en herzieningsstap toe om de effectiviteit van het doel te waarborgen en tijdig bij te sturen.

In Lean Six Sigma-projecten kunnen SMARTER-doelen nuttig zijn om een continu proces van verbeteren en aanpassen te ondersteunen, waardoor het succes van het project nog verder wordt vergroot. Binnen DMAIC projecten worden dit ook wel Gate Reviews genoemd.

SMART-doelen vormen een onmisbaar hulpmiddel in Lean Six Sigma-projecten en andere projecten die gericht zijn op procesverbetering. Ze helpen bij het stellen van duidelijke, meetbare doelen die haalbaar zijn binnen de gestelde tijdslimieten. Door SMART-doelen te gebruiken, kun je de kans op succes aanzienlijk vergroten. Tijdens de Yellow Belt en Orange Belt training wordt hier uitgebreid op terug gekomen.